Οικονομάκου Φιλάνθη,
Ψυχολόγος,ψυχοθεραπεύτρια, MSc, PHd
Ο άνθρωπος έχει έμφυτη την ανάγκη για επαφή και για διατήρηση μιας ασφαλούς σχέσης με σημαντικούς άλλους.
Η αίσθηση της βιωμένης σχέσης μητέρας-βρέφους είναι καθοριστική για τις μετέπειτα συντροφικές σχέσεις.
Ας δούμε ποιοί είναι οι τύποι δεσμού μητέρας-βρέφους που αναπτύσσονται και πως ανιχνεύονται μετέπειτα στις ερωτικές συντροφικές μας σχέσεις που έχουμε.
Ο ασφαλής δεσμός
Το βρέφος αισθάνεται πως η μητέρα ή το πρόσωπο που τον φροντίζει,ανταποκρίνεται στις ανάγκες του και αυτό του παρέχει ασφάλεια.Η μητέρα ανταποκρίνεται στο κλάμα του μωρού,καταφέρνει να το ηρεμήσει,δείχνει τη διαθεσιμότητά της.Το βρέφος βρίσκει παρηγοριά και η ανάγκη του για εγγύτητα ,καταρχήν σωματική, καλύπτεται.Η μητέρα του είναι εκεί για να το ηρεμήσει,να κατευνάσει τους φόβους του,το στρες και να του δώσει στοργή και αγάπη.Αυτή η ανταπόκριση της μητέρας ή του ατόμου που φροντίζει το βρέφος είναι που κτίζει ασφαλείς συνδέσμους.Το βρέφος ενδοβάλει μια καλή εικόνα,μια φροντιστική εικόνα της μητέρας και το βίωμα ,είναι βίωμα εμπιστοσύνης.Αυτό του επιτρέπει να εξελιχθεί σε έναν ενήλικα που να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του καθώς και να δημιουργεί σχέσεις που να βασίζονται στην εμπιστοσύνη.
Στις σχέσεις του αυτές η έκφραση θετικών και αρνητικών συναισθημάτων είναι είναι κάτι επιτρεπτό.Έχει μάθει να αναζητά τον σύντροφό του,όταν κάτι του συμβαίνει αλλά και να δίνει τη διαθεσιμότητά του και να είναι υποστηρικτικός,όταν ο σύντροφός του το χρειάζεται.Απαντά με φροντίδα και στοργή.Σε στιγμές αμφιβολίας και σύγκρουςης ή γενικά σε στρεσογόνες καταστάσεις έχει μάθει το άτομο να λειτουργεί θετικά και υποστηρικτικά.
Ο αποφευκτικός τύπος δεσμού
Στην περίπτωση αυτή η μητέρα ή ο φροντιστής δεν καταφέρνει να καλύψει σε ικανοποιητικό βαθμό τις ανάγκες του μωρού.Το βίωμα του βρέφους είναι άλλοτε θετικό και άλλοτε αρνητικό.Μην έχοντας σταθερά μια διαθέσιμη μητέρα,θα πρέπει το ίδιο να τα βγάλει πέρα μόνο του.
Στην ενήλικη ζωή αυτό μεταφράζεται ότι για να επιβιώσει θα πρέπει να στηρίζεται μόνο στον εαυτό του.Δεν επιζητά την υποστήριξη του συντρόφου του,αλλά επικεντρώνεται στον εαυτό του.Καποιες φορές μπορεί να απαντήσει με ψυχρότητα ή και συναισθηματική απόσυρση στην έκκληση του συντρόφου του για υποστήριξη ή παρηγοριά.Αποφεύγει την κοντινότητα στη σχέση και συχνά δημιουργεί και παράλληλες ερωτικές σχέσεις.Δεν εμπιστεύεται εύκολα και δεν αφήνεται στην φροντίδα του άλλου.Συχνά υπάρχουν και σκέψεις υποτίμησης του εαυτού του.
Ο αγχώδης/διχασμένος τύπος δεσμού
Και εδώ η μητέρα άλλοτε ανταποκρίνεται και άλλοτε όχι στην κάλυψη των αναγκών του βρέφους.Δεν αισθάνεται τη σιγουριά ότι η μητέρα θα είναι παρούσα όταν θα τη χρειαστεί.Τότε βιώνει άγχος αποχωριςμού και κατακλύζεται από άγχη αφανισμού.Μερικές φορές το βρέφος δεν μπορεί να καθησυχαστεί ούτε και με την επιστροφή,την παρουσία της και συχνά υπάρχουν συμπεριφορές προσκόλλησης υπό το φόβο της εγκατάλειψης.
Ως ενήλικας τώρα,συγκρατεί τα συναισθήματά του,φοβάται να εκφραστεί και δεν πιστεύει ότι νοιάζονται πραγματικά γιαυτόν.Στη σχέση με τον σύντροφό του κυριαρχεί ο θυμός και έχει μάθει να διαχειρίζεται τους φόβους του αποφεύγοντας την οικειότητα και την υποστήριξη.
Βλέπουμε λοιπόν πως ο πρωταρχικός δεσμός με τη μητέρα είναι πολύ μεγάλης σημασίας για τις ενήλικες συντροφικές σχέσεις,εκεί βρίσκουμε πολλές επαναλήψεις συναισθημάτων και συμπεριφοράς που θα αναπτύξει μετέπειτα .
Χωρίς τα πράγματα όμως να είναι μονόδρομος ,να έχει καταδικαστει πχ ένα βρέφος με αποφευκτικό τύπο δεσμού με τη μητέρα,να δημιουργεί σχέσεις μόνο αυτού του τύπου
στην εργασία με τον εαυτό μας ή τη συμβουλευτική ζεύγους καλό είναι να διερευνάται ο πρωταρχικός δεσμός με την μητέρα.
